تصفيه اوليه-تصفيه ثانويه- تصفيه ثالث

هدف جداسازي مواد جامد از فاضلاب ورودي و جدا كردن نخاله هاي بزرگ توسط غربالها و يا خرد كردن آن ها با تجهيزات خرد كننده، جدا سازي جامدهاي معدني در كانالهاي دانهگير و بيشتر جامدات معلق آلي با ته نشيني، جداسازي تقريبا نيمي از جامدات معلق كه تقريبا BOD 30% كل فاضلاب ورودي را تشكيل مي دهند.

حذف جامدات درشت از فاضلاب، غربالهاي درشت از ميله هاي عمودي به فاصله 1 سانتي متر از يكديگر و غربالهاي ريز از سيمهاي بافته شده و يا صفحات سوراخدار تشكيل شده اند. مقدار جامدات حذف شده در غربال كردن به اندازه رئزنه هاي غربال بستگي دارد. دفع در محل دفن بهداشتي زباله، خرد كردن و باز گردانيدن به جريان فاضلاب، خاكسترسازي متداولترين عمليات دفع جهت جامدات غربال شده به شمار مي رود.
آشغال گيري كه اولين واحد تصفيه خانه هاي رايج مي باشد، عمل حذف آشغالهاي با اندازه نسبتا بزرگ از فاضلاب عبوري را انجام مي دهد كه منبع مهمي براي ميزان BOD فاضلاب محسوب شده و نيز امكان آسيب رساني به تجهيزات مكانيكي تصفيه خانه را دارند. آشغالگيرها معمولا از ميله هاي با جنس استيل كه بصورت موازي كنار هم قرار مي گيرند تشكيل شده و تميز كردن آنها بصورت دستي و يا مكانيكي انجام مي شود.

در آشغالگيرهاي مكانيكي، شبكه آشغالگير توسط يك بازوي مكانيكي كه از يك سوييچ در بالادست آشغالگير فرمان مي گيرد، تميز مي شود. برخي ئيژگيهاي آشغالگيرهاي مكانيكي عبارتند از:
1-حداقل مقاومت در برابر جريان آب و كمك به استفاده موثرتر از كانال
2- نگهداري و تعمير آسان آشغالگير

آشغال گيرهاي دستي شامل دو نوع شبكه ريز و شبكه درشت مي باشد.
آشغالگيرهاي شبكه درشت، ذرات بزرگ جامد را از فاضلاب حذف مي كند.
آشغالگيرهاي شبكه ريز، نوعا براي حذف موادي بكار مي روند كه ممكن است در ادامه روند تصفيه مشكلات نگهداري و عملكردي ايجاد كند.

مواد غربال شده گاهي پس از خرد كردن به جريان فاضلاب باز مي گردانند. خرد كننده معمولا جامدات درشت را تا اندازه تقريبي 8 ميلي متر خرد مي كند و به فاضلاب بر مي گرداند. دستگاههاي خرد كننده بايد جلوتر از دستگاههاي پمپاژ قرار بگيرند.

دانه شامل گونه ها و انواع مختلفي مانند جامدات معدني شامل نخاله ها، شن، گل و لاي، پوسته تخم مرغ، شيشه و خرده فلز و يا تركيبات آلي سنگين تر و بزرگتر مانند تكه هاي استخوان، دانه ها و تفاله هاي چاي و قهوه مي باشد. از يك ميليون مترمكعب فاضلاب 15 مترمكعب دانه جدا مي شود. دانه هاي داراي مواد آلي يا در محل دفن بهداشتي دفع مي شوند و يا همراه با مواد غربال شده سوزانده و سپس دفع مي شوند.

دانستن شدتهاي هيدروليكي جريان براي عملكرد بسياري از راكتورها در واحد تصفيه فاضلاب ضروري مي باشد.

عمليات واحدي است كه براي تغليظ و جداسازي جامدات آلي معلق از فاضلاب طراحي مي شود. زمانيكه تصفيه اوليه كافي تلقي مي شود ته نشين سازي مقدماتي مهم ترين قسمت واحد تصفيه مي باشد.
عملكرد اين بخش جهت كاهش بار آلودگي وارد شونده به جريانهاي طبيعي آب بسيار حساس مي باشد. اين عمل بدون افزايش منعقد كننده هاي شيميايي و اختلاط مكتنيكي و يا عمليات لخته سازي مي باشد. مواد آلي اندكي از آب سنگين تر هستند و ته نشين مي شوند و مواد سبك تر مانند روغن ها در سطح فاضلاب شناور مي شوند. جداسازي كف توسط لجن روب و جداسازي مواد شناور توسط يك سر ريز كف انجام مي گيرد. ته نشين سازهاي اوليه يا به شكل مخازن مستطيل بلند و يا مخازن استوانه اي مي باشند.

يك سيستم كشت ميكروبي معلق است كه از اوايل قرن بيستم توجه و استفاده مي شود. لجن ته نشين شده حاوي ميكروارگانيسم هاي زنده و فعال مي باشد و به همين دليل لجن فعال ناميده مي شود. لجن فعال از نوع كشت ميكروبي معلق با لجن بازگشتي مي باشد وبه صورت اختلاط كامل يا جريان لوله اي مي باشد. فرايند هوازي و اكسيژن به وسيله تزريق هوا تامين مي شود.

در فرايند لجن فعال سرعت مصرف اكسيژن هميشه از سرعت جايگزيني طبيعي آن بيشتر است. اكسيژن به طور مصنوعي در اثر هوادهي مايع مخلوط در راكتور بيولوژيكي تامين مي شود. سرعت مصرف اكسيژن تابعي از خواص فاضلاب و راكتور مي باشد. تكنيك هاي هوادهي عبارتند از:
پخش كننده هاي هوا (ديفيوزر ) براي تزريق هواي فشرده و همزنهاي مكانيكي ( سطحي ) براي اختلاط شديد جهت توزيع هوا در مايع و استفاده از هواي پخش شده در سيستم هاي جريان لوله اي و هواده هاي مكانيكي در سيستم هاي كاملا مخلوط شده اند.
• هواده هاي سطحي دور تند
اين نوع هواده قدرت پمپاژ بالايي داشته و با ايجاد اختلاط شديد هوا و آب از راندمان انتقال اكسيژ ن بالايي برخوردار است.
از جمله ويژگيهاي اين هواده ها مي توان به سهولت در نصب و اجرا، سهولت در نگهداري، پايين بودن هزينه نصب كامل، نصب سريع و آسان، بالاترين بازدهي انتقال اكسيژن، ايده آل جهت تصفيه فاضلاب، سهولت در تنظيم موقعيت قرارگيري، عدم قرارگيري قطعات الكترومكانيكي هواده در داخل فاضلاب، سهولت در مقيد كردن هواده، عملكرد مطلوب حتي در صورت متغير بودن سطح آب و عدم احتمال بروز نشتي روي سطح شناور از طريق درزپيچ ها و يا عوامل ديگر، اشاره كرد.
اين هواده ها در قسمتهاي مختلف تصفيه خانه ها از قبيل لاگونهاي هوادهي، تانكهاي متعادل ساز، هاضم هوازي لجن و تانكهاي ذخيره لجن كاربرد دارد.
• هواده هاي سطحي دور كند
هواده هاي سطحي مكانيكي با ايجاد حركت در فاضلاب پيرامون خود، سبب سهولت در انحلال هوا در آن مي شوند. هواده هاي دور پايين جهت چرخاندن روتور از گيربكس كاهنده استفاده مي كنند. اين هواده ها به دليل سرعت كم از عمر طولاني برخوردارند.
برخي ويژگيهاي اين هواده ها عبارتند از:
- سهولت در نصب و اجرا
- سهولت در نگهداري
- پايين بودن هزينه نصب كامل
- نصب سريع و آسان
- بازده بالا در انتقال اكسيژن
- قابل بكارگيري در مورد فاضلاب هاي خورنده
- ايده آل جهت تصفيه فاضلاب
هواده هاي دوركند در قسمتهاي مختلف تصفيه خانه ها از قبيل لاگونها و تانكهاي هوادهي كاربرد دارند.
• هوادهي عمقي
در شرايطي كه امكان استفاده از دستگاههاي هواده سطحي نباشد، هوادهي عمقي كاربرد قطعي و موثر در حوضچه هاي تصفيه فاضلاب خواهد داشت، اين هواده براي حوضچه هاي با عمق زياد و سطح كم مطلوبترين عملكرد را دارا مي باشد.
كاربرد:
- مخازن اختلاط و متعادل ساز
- تثبيت لجن
- شناور سازي
- هوادهي استخرهاي تصفيه
مزاياي فني:
- نصب آسان حتي در مخازن موجود
- كاركرد نرم و كم صدا
- جلوگيري از رسوب لجن در ته استخر
- جذب اكسيژن و بازدهي بالا در انتقال

تبديل بيولوژيكي مواد آلي كلوئيدي و محلول به جرم زنده كه بعدا به وسيله ته نشين سازي جدا مي شود. تماس بين ميكروارگانيسم ها و مواد آلي در اثر معلق بودن جرم زنده در فاضلاب و يا عبور فاضلاب از سطح جرم زنده چسبيده به سطوح جامد معروفترين سيستم جرم زنده معلق لجن فعال مي باشد. جرم زنده توليد شده توسط كاتابوليسم خود خوري و ساير ميكروارگانيسم ها قابل تجزيه مي باشد.
معمولا تصفيه بيشتر لجن ثانوي توسط فرايندها بيولوژيكي بي هوازي صورت مي گيرد. محصولات نهايي گازي شكل، متان، دي اكسيد كربن و مايعات و جامدات بي اثر توليد مي شوند. متان داراي ارزش حرارتي است. مايعات با غلظت هاي بالاي تركيبات آلي به واحد تصفيه بازگردانده مي شوند. جامدات با مقدار زيادي از تركيبات معدني به عنوان تنظيم كننده مواد خاك و يا كود در زمينهاي كشاورزي مصرف مي شوند. بقيه جامدات را با سوزاندن و دفن بهداشتي دفع مي كنند.
گاهي تصفيه اوليه و ثانويه همراه با هم انجام مي شود. فاضلاب در حوضچه هاي اكسيداسيون ريخته مي شود و فاضلاب در سطح به طور هوازي و در عمق به صورت غيرهوازي تجزيه مي شود در سيستم لاگون هوادهي شده، اكسيژن در اثر هوادهي مكانيكي تامين مي شود و تجزيه در كل عمق بركه به صورت هوازي مي باشد. در اغلب موارد تصفيه ثانويه جهت دستيابي به استاندارهاي جريان خروجي كافي مي باشد.

جريان خروجي از تصفيه اوليه هنوز داراي 40 تا 50 درصد از مواد جامد معلق و تقريبا تمام مواد آلي و معدني محلول اوليه مي باشد. جهت حذف مواد آلي در تصفيه ثانويه از فرايندهاي فيزيكي، شيميايي و يا بيولوژيكي استفاده مي شود. در تصفيه بيولوژيكي مواد آلي فاضلاب به عنوان غذا توسط ميكروارگانيسم ها مصرف شده و به سلولهاي بيولوژيكي يا جرم زنده تبديل مي شود. ارگانيسم هايي كه در سيستم هاي آبهاي شيرين طبيعي به تجزيه مواد آلي مي پردازند. ارگانيسم هاي دخالت كننده در تصفيه فاضلاب مي باشند. جداسازي جرم زنده تازه توليد شده از فاضلاب جهت تكميل فرايند تصفيه ضروري مي باشد.

در بركه ها كه معمولا كم عمق هستند، فاضلاب براي مدت نسبتا طولاني جهت فرايند پالايش طبيعي و رسيدن به تصفيه مطلوب نگه داشته مي شود. در بركه ها حداقل قسمتي از سيستم بايد هوازي باشد. لاگونها حوضچه هايي هستند كه اكسيژن آنها از طريف هوادهي مصنوعي تامين مي شود. لاگونها معمولا اختياري هستند و جامدات در قسمت كف ته نشين مي شود و به شكل بي هوازي تجزيه مي شوندو بركه ها و لاگونهاي اختياري راكتورهاي كاملا بهم خورده، بدون جريان برگشتي جرم زنده هستند و جامدات فاضلاب در نزديكي محل ورود جريان ته نشين مي شوند.

ضرورتا در مواردي كه در بخش هايي از جريان خروجي ممكن است با انسان تماس يابد، انجام داده مي شود.
فرايندهاي گندزدا مشابه با فرايندهاي گندزدايي در مورد آب آشاميدني مي باشد. اكسيد كننده هاي شيميايي موثرترين مواد گندزدا جهت فاضلاب مي باشند. پرمصرف ترين گندزدا كلر مي باشد. با وجود اينكه كلر با اجزاي مشخصي در فاضلاب تركيب شده و ايجاد تركيب هالوفرم مي نمايد بيش از ساير مواد گندزدا به مصرف مي رسد.

در صورتيكه تصفيه اوليه فاضلاب و پساب و يا تصفيه شيميايي آن ها نتواند فاضلاب تصفيه شده در حد استاندارهاي موجود توليد نمايد، بايستي تصفيه زيستي به منظور كاهش هرچه بيشتر مواد آلي فاضلاب يا پساب مخصوصا آن قسمت از اين مواد كه بصورت خيلي ريز و كلوئيدي هستند و تشكيل دهنده درصد عمده اي از آلودگي هاي فاضلاب و پساب مي باشند انجام گيرد. تصفيه بيولوژيكي پساب ها علاوه بر تقليل مواد آلي در كاهش مواد معدني ممكن است موثر باشد.
بديهي است در تصفيه بعضي پساب هاي صنعتي چون مواد آلي و معدني موجود احتمالا كفاف نيازهاي فعاليت ميكروارگانيسم هاي موثر در تصفيه بيولوژيكي را ندهد افزودن دستي آنها به محيط تصفيه ضرورت خواهد داشت. همچنين در صورتيكه در پساب مورد تصفيه مواد سمي براي فعاليت باكتري هاي شركت كننده در تصفيه زيستي موجود باشد حذف اين مواد قبل از تصفيه بيولوژيكي ضرورت خواهد داشت.
فاضلاب و پساب كه منبع مهمي از مواد غذايي هستند ميزبان زندگي و فعاليت تعداد زيادي ميكروارگانيسم باشند كه فعاليت آنها در تصفيه زيستي فاضلاب قابل توجه است. باكتري ها مانند هر موجود زنده ديگري براي ادامه حيات و تكثير به اكسيژن و مواد غذايي نياز دارند.
دو منبع مهمي كه ميكروارگانيسم ها از آن كربن لازم براي فعاليت هاي حياتي خود را تامين مي كند گاز كربربنيك، هوا و مواد آلي هستند.
حذف و كاهش آلودگي فاضلاب يا پساب بر حسب BOD در روش تصفيه بيولوژيكي در دو مرحله زير قابل توجيه است.
1. حذف مقدار زياد و سريع مواد كلوئيدي و معلق و BOD
2. ادامه حذف مواد مذكور بصورت بطئي
در تصفيه بيولوژيكي فاضلاب و پساب همواره مقدار ناچيزي از مواد آلي به صورت تجزيه نشده و محلول يا معلق باقي خواهد ماند كه در حقيقت اين مواد لجن هاي اضافي حاصل از تجزيه زيستي هستند.

1. غذاي مورد نياز به اندازه كافي
2. اكسيژن محلول
3. تشكيل توده هاي بيولوژيكي و تماس آن ها با فاضلاب ورودي به واحد تصفيه زيستي
4. زمان لازم براي اكسيداسيون مواد آلي

اگر تجزيه بيولوژيكي با استفاده از اكسيژن محلول يا اكسيژني كه مصنوعا به فاضلاب تزريق مي شود، انجام گيرد، اكسيداسيون بيولوژيكي را هوازي گويند. و اگر اين عمل با استفاده از اكسيژن تركيبي باشد اكسيداسيون را بي هوازي مي نامند. مواد حاصل از اكسيداسيون هوازي اغلب بي بو ولي مواد حاصل از اكسيداسيون بي هوازي بو داري نظير آمونياك، فسفين، هيدروژن سولفوره است.
دو ماده مغذي مهمي كه در فعاليت باكتري هاي هوازي از ساير مواد اهميت بيشتري دارد ازت و فسفر است
فرآيندهاي بيولوژيكي بي هوازي كه در ابتدا براي تثبيت و كاهش حجم لجن فاضلاب توسعه پيدا كرد اكنون براي تصفيه فاضلاب صنعتي شامل مواد زايد آلي به كار مي رود. اين روش ها همچنين براي تصفيه فاضلاب خانگي موثرند.

اين فرآيندها را مي توان به شكل گسترده اي به دو گروه طبقه بندي كرد • فرآيندهاي بي هوازي رشد چسبيده
• و فرآيندهاي رشد معلق

1. راكتورهاي بستري بسته اي جريان بالا رو و پايين رو
2. راكتور بستري گسترده
3. راكتور بستري مايع
4. راكتور با بستر لجن و حريان بالا رو

1. راكتور بي هوازي تركيبي
2. راكتور بي هوازي تماسي
در كنار اين موارد، شكل هاي ديگر فرآيندهاي بي هوازي براي تصفيه فاضلاب صنعتي خاص و لجن معروف مي باشند.
• راكتور ناپيوسته متوالي
• لاگون هاي بي هوازي
• جداسازي غشا
عملا تصفيه بي هوازي فاضلاب بيشتر با تصفيه هوازي همراه است. در مورد فاضلاب با بار آلودگي صنعتي، مشاهده مي شود كه تصفيه بي هوازي اقتصادي تر از تصفيه هوازي تبديلي است اگرچه كيفيت پساب به دست آمده در تصفيه بي هوازي معمولا ضعيف است و همراه با غلظت بيشتر مواد جاند معلق است

حذف محتواي آلي در فاضلاب با ميكروارگانيسم هاي اختياري و بي هوازي با تثبيت ماده آلي به مايع، گازها ( اغلب متان و دي اكسيد كربن) و ديگر فرآورده هاي نهايي ثابت با عدم حضور اكسيژن انجام مي شود. بعضي از مولكول هاي آلي در برابر احياي زيستي مقاومند و تثبيت نمي شوند.اكثر آن ها مانع آبگيري از لجن شده و موجب حذف مواد آلي مزاحم مي شوند.
سه مرحله پايه اي در تثبيت كلي ماده آلي به شرح زير مي باشد.

تركيبات آلي پيچيده با جرم مولكولي بالا اول به تركيبات مولكولي سبك مناسب براي استفاده به عنوان منبع انرژي و كربن سلولي در ميكروارگانيسم ها مورد استفاده قرار مي گيرند.
اين مواد توسط آنزيم هاي توليد شده از باكتري تجزيه مي شوند.

تركيبات مولكولي سبك حاصل شده از هيدروليز با تخمير به اسيدهاي فرار واسطه معين مثل اسيد استيك، اسيد پروپيونيك و اسيدهاي چرب، تبديل مي شوند.
اين فرآيند توسط باكتري بي هوازي و اختياري انجام مي شود كه روي هم اسيد سازها ناميده مي شوند. در اين مرحله تثبيت بسيار كم BOD يا COD انجام مي گيرد.

تركيبات اسيدي حد واسط تشكيل شده توسط اسيدسازها در مرحله ۲ به تركيبات نهايي ساده تري مانند Co2 و CH4 از طريق تثبيت با باكتري بي هوازي مستقيم كه متان ساز ناميده مي شود تبديل مي گردد.

سيستم معمولا شامل يك مخزن با هواي فشرده است كه در آن فاضلاب به صورت مستمر وارد مي شود.
گاز توليدي از طريق سيستم جمع آوري گاز، جمع مي شود و به عنوان منبع انرژي استفاده مي گردد در حالي كه لجن توليدي براي تصفيه بيشتر نگه داشته مي شوند.

براساس نوع بسته بندي مواد و نوع عملكرد،چهار نوع راكتور بي هوازي مرتبط رشد كاربرد دارند. اين راكتورها معمولا شامل مخزن هاي استوانه اي يا مستطيلي پر شده از مديا هاي مختلف مي باشند.

اين راكتورها فيلترهاي بي هوازي هستند و ممكن است از نوع جريان بالا رو يا پايين رو باشند. مواد بستر ممكن است شامل سنگ يا پلاستيك با شكل هاي مختلف باشد. بسترها معمولا ثابت هستند و مواد خروجي تصفيه شده معمولا برگشت نمي شوند.

اين يك نوع راكتور با جريان بالا رو است .معمولا ماده بكار رفته در بستر مورد استفاده شن ريز است. پساب تصفيه شده معمولا برگشت داده مي شود .

اين يك نوع راكتور جريان بالا رو است. مواد مورد استفاده هم، شن ريز است.پساب تصفيه شده برگشت داده مي شود.

اين يك راكتور با جريان بالا رونده است. در اين راكتور لايه كه در آن لايه بيولوژيكي گرانول ها را شكل مي دهد كه به عنوان بستر لجن كار مي كنند.
هنگامي كه فاضلاب توزيع شده هماهنگ از انتهاي مخزن تغذيه شوند مايع از ميان منطقه گوارشب راكتور عبور مي كند و جداسازي جامد - مايع رخ مي دهد‌. مواد جامد تصفيه شده جدا شده به منطقه لايه اي فعال بر مي گردند. و پساب تصفيه شده از بالا خارج مي شود‌. مواد معلق به سنگهاي بستر مي چسبند و تثبيت مي شوند و گاز توليدي در اثر تجزيه مواد آلي جمع مي شوند.

اين سيستم شامل يك تانك بسته و فاضلاب تصفيه نشده با جريان پيوسته و با اختلاط كامل مي باشد.
از آنجايي كه پساب خروجي باز چرخاني نمي شود، مدت زمان ماند مواد جامد و زمان ماند هيدروليكي در سيستم يكسان مي باشد. كه براي فاضلاب هايي با محتواي مواد آلي محلول بالا ،مناسب مي باشد.

اين سيستم، مشابه راكتور اختلاط كامل بي هوازي مي باشد با اين تفاوت كه بايومس راكتور در زلال ساز كه در قسمت پايين قرار گرفته جدا مي باشد و نسبتي از مواد جامد ته نشين شده باز چرخاني مي شود.
از آنجايي كه لجن راكتور توليد گاز متان مي كند، كاربرد جداكننده هاي گاز در جداسازي مواد جامد ضروري است.

روش هاي تصفيه فاضلاب

تصفيه فاضلاب به روش هوادهي گسترده EAAS

به طور كلي در فرآيند تصفيه فاضلاب به روش لجن فعال، هوادهي گسترده ي جريان از نوع اختلاط كامل و يا نهرگونه است و مدت زمان ماند هيدروليكي نيز حدود 18 تا 36 ساعت است. حجم لجن توليدي در اين فرآيند تصفيه فاضلاب در مقايسه با ساير فرآيندهاي تصفيه فاضلاب، كمتر است. در واقع تفاوت اين روش با روش لجن فعال متعارف، حذف مخزن ته نشيني اوليه و افزايش حجم مخزن هوادهي است. اساس كار اين فرآيند، هضم هوازي بار آلي موجود در فاضلاب توسط ميكروارگانيزم ها است.
علاوه بر اين، لجن بدست آمده از اين روش تصفيه، پايدار بوده و به خوبي آبگيري و خشك مي شود. همچنين زمان ماند هيدروليكي بالا، تحمل اين سيستم را نسبت به ايجاد شوك هاي ناشي از افزايش بار آلي، بيشتر مي كند و عمل يكنواخت سازي نيز انجام مي شود. در اين فرآيند شرايط سن لجن حدود 20-30 روز توصيه شده است. مزيت اصلي اين سيستم آن است كه عمدتا به صورت پيش ساخته در مناطقي كه دبي فاضلاب كم است مورد استفاده قرار مي گيرد. البته اين روش محدوديتي براي حجم فاضلاب تصفيه شده ندارد و با افزايش ابغاد، مي توان سيستم را مطابق حجم مورد نظر طراحي كرد.
اگر بخواهيم تيتروار مزاياي اين روش را بيان كنيم:

1.  لجن دفعي اين روش بسيار كمتر از لجن دفعي روش لجن فعال متعارف است.
2.  لجن دفعي كاملا تثبيت شده خواهد بود و نياز به هضم ندارد.
3.  اين سيستم نسبت به تغييرات كيفيت فاضلاب و همچنين حجم فاضلاب ورودي روزانه مقاوم است.
4.  توصيه مي شود كه براي تصفيه فاضلاب هاي بهداشتي از اين روش استفاده شود.
5.  چنانچه فاضلاب حاوي مواد سمي و شيميايي با مقادير بالا نباشد، اين روش به طور موثري قابليت استفاده براي تصفيه فاضلاب را داراست.
6.  استفاده از اين روش براي ظرفيت هاي 5-300 مترمكعب در روز به صورت پكيج فلزي و براي ظرفيت هاي بالاتر به صورت بتني پيشنهاد مي شود.
7. همانند روش لجن فعال متعارف به تجهيزات ساده ي هوادهي نياز دارد.

لجن فعال داراي بستر متحرك (MBBR)

فرآيند MBBR از جمله ي فرآيندهاي نوين تصفيه فاضلاب است. اين فرآيند از جمله ي اصلاحات فرآيند لجن فعال است و شباهت بسيار زيادي به فرآيند هوادهي گسترده دارد.MBBR نيز مانند فرآيند هوادهي گسترده داراي واحدهاي آشغالگيري، هوادهي، ته نشيني، كلرزني و ذخيره ي لجن است. تنها تفاوت اين فرآيند با هوادهي گسترده، استفاده از بستر رشد بيولوژيكي ( پكينگ مديا ) در مخزن هوادهي است. پكينگ مديا باعث افزايش سطح در مخزن هوادهي مي شود كه اين امر موجب كاهش ابعاد مخزن هوادهي مي شود. از اين فرآيند مي توان براي تصفيه ي طيف گسترده اي از فاضلاب هاي صنعتي و فاضلاب هاي بهداشتي استفاده كرد.
رشد ميكرو ارگانيسم ها روي سطح بستر، بايوفيلم ناميده مي شود، ميكروارگانيسم ها در يك فرآيند بايوفيلم در برابر اختلالات در مقايسه ي با فرآيندهاي ديگر تصفيه بيولوژيكي مقاوم تر هستند. تكنولوژي هاي تصفيه فاضلاب بايوفيلم در مقايسه با تكنولوژي هاي متداولي نظير لجن فعال پرقدرت تر هستند. خصوصيت ويژه ي اين سيستم اين است كه بايوفيلم تثبيت شده روي عناصر پلاستيكي رشد مي كند و مي تواند به سهولت در راكتور بيولوژيكي حركت كند. عناصر پلاستيكي قطري حدود 1 تا 2 سانتي متر دارند و چگالي آن ها بسيار شبيه آب است. تنها 50 تا 70 درصد مخزن با اين عناصر پر مي شود. در مقايسه با ساير سيستم هاي بايوفيلم تثبيت شده، اين سيستم هيچ مشكلي ناشي از گرفتگي نشان نمي دهد و افت فشار پاييني دارد.
در مقايسه با سيستم هاي لجن فعال، MBBR مي تواند با راكتورهاي بيشتري در يك سري حتي در نسبت هاي بالاتر F/M و بايوفيلم بيشتر در هر يك از مراحل تصفيه، به خوبي بهره برداري شود. علاوه بر اين ، به هيچ برگشت لجني نياز نيست و مديريت سيستم ساده تر است. معمولا در سيستم هاي MBBR مساحت سطحي فوق العاده زياد باعث كارايي بالاتر اين سيستم مي شود.

لجن فعال داراي بستر ثابت (IFAS)

اين روش تركيبي از دو فرآيند لجن فعال و فرآيند MBBR است. به همين دليل هم زمان داراي مزاياي روش هاي بستر ثابت و لجن فعال است. سيستم راكتور بيولوژيكي تصفيه فاضلاب با رشد چسبيده با به كارگيري آخرين دستاوردهاي بيوتكنولوژي ساخته مي شود. اين سيستم داراي قابليت كاربري براي تصفيه و سموم زدايي تمامي فاضلاب ها و پساب هاي خانگي و صنعتي است. سيستم IFAS مزاياي بيشتري نسبت به فرآيندهاي متداول لجن فعال دارا هستند.
اين سيستم ها علاوه بر مقاومت بالا در برابر شوك هاي بارگذاري آلي و هيدروليكي انعطاف پذيري و قدرت تصفيه ي بيشتري را دارا هستند. مزاياي ذكر شده با تعبيه بسترهاي مناسب در درون حوضچه ي هوادهي لجن فعال حاصل مي شود. با قرار گرفتن بستر در داخل حوضچه ي هوادهي لجن فعال، زيست توده ي بيشتري تشكيل مي شود، بدون آنكه سبب افزايش بار گذاري جامدات به حوضچه ي ته نشيني شود. در اين حالت بدون نياز به افزايش بخش سازه اي و تنها با افزايش سطح و تغيير ميزان هوادهي، ميزان بارگذاري آلي و هيدروليكي به واحدهاي لجن فعال افزايش مي يابد. در واقع در اين سيستم ها زيست توده ي متصل به بستر موجب افزايش راندمان و عملكرد تصفيه فاضلاب مي شود. از طرفي با افزايش زيست توده، مقاومت فرآيند در برابر شوك هاي بارگذاري آلي و هيدروليكي افزايش پيدا مي كند.
از مزاياي اين روش مي توان به موارد زير اشاره كرد:

1. ميانگين ميزان كاهش BOD و COD بالاي 90 درصد است.
2.  عدم نياز به لجن برگشتي در مقايسه با سيستم هاي متعارف
3. زمان ماند كمتر
4. سيستم تصفيه فاضلاب به روش IFAS نسبت به سيستم هاي قديمي و متعارف نياز به فضاي بسيار كمي دارد.

راكتور بافل دار بي هوازي (UABR)

راكتور UABR نوعي راكتور با بافل هاي بسيار زياد است كه در آن جريان فاضلاب حاوي آلاينده هاي آلي بين ورودي و خروجي سيستم وادار به عبور از پايين، بالا و يا از ميان بافل ها مي شود. باكتري هاي درون راكتور به دليل خصوصيات جريان و توليد گاز، به آرامي ته نشين مي شوند و با سرعت كم به سمت پايين راكتور حركت مي كنند. براي بهبود عملكرد راكتور، چندين بافل در راه جريان تعبيه شده است.راكتور از مجموعه اي از اتاقك ها ساخته شده است و فاضلاب به صورت جرياني از بالا دست در آن ها جريان پيدا مي كند. فاضلاب ورودي با لجن تركيب مي شود و در نتيجه باكتري هايي كه آلاينده ها را تجزيه مي كنند، وارد جريان فاضلاب مي شوند. تجزيه با روندي افزايشي در اتاقك هاي راكتور رخ مي دهد. ميزان كاهش BOD، 90 درصد و كاهش پاتوژن ها 40 تا 75 درصد است. راكتور بافل دار در مقابل شوك بار و تغيير در ورودي هاي جريان مقاوم و بهره برداري و نگهداري از آن ساده است و از آن جا كه سازه در زمين دفن مي شود، به فضاي اضافه اي نياز ندارد.
به دليل قسمت بندي سيستم، راكتور داراي پتانسيل اصلاح شدن است، به اين ترتيب كه مي توان با افزودن يك مرحله ي هوازي در بخش يكي مانده به آخر، قسمتي از COD مقاوم نسبت به تجزيه و همين طور سولفيد اضافه از مرحله ي بي هوازي را اكسيد كرد و باعث بروز نيتريفيكاسيون شد. به خصوص زماني كه از سلول هاي ساكن استفاده شده باشد.
به دليل زمان ماند طولاني سلولي در راكتور، بازده ي كلي سلولي به صورت 0/03 گرم سلول در هر گرم تركيبات فاضلاب است و بنابراين مقدار كمي لجن براي دفع، توليد مي شود. به دليل حركت رو به پايين بسيار كند سلول ها در راكتور، امكان استفاده از سلول هاي منتخب تغيير شكل يافته يا اصلاح ژنتيكي شده كه قادرند تا ماه ها درون راكتور باقي بمانند، وجود دارد. يكي از معايب روش هاي بي هوازي توليد گاز است .
مزاياي اين روش :

1. طراحي آسان
2.  عدم وجود بخش هاي متحرك
3. عدم نياز به اختلاط مكانيكي
4. ساختمان ارزان، هزينه هاي سرمايه گذاري و نگهداري پايين
5.  حجم پايين مخزن
6. عدم نياز به سستم هاي جداسازي گاز و لجن
7. امكان بهره برداري متناوب
8. پايداري بالا نسبت به شوك هاي آلي، هيدروليكي و سمي ورودي
9.  بهره برداري طولاني بدون نياز به دفع لجن

راكتور جريان بالا رو بي هوازي با بستر لجن (UASB)

روش UASB يكي از مهم ترين روش هاي بي هوازي بيولوژيكي در تصفيه ي انواع فاضلاب ها به خصوص فاضلاب هاي صنعتي است. UASB به معناي ( جريان رو به بالا با لايه ي ضخيم لجن ) است.اين روش شامل يك راكتور بي هوازي است كه فاضلاب از قسمت پايين آن وارد شده و در حين حركت رو به بالاي خود با لجن ( توده ي ميكروارگانيزم ها) تماس پيدا مي كند. اين تماس سبب جذب مواد آلي فاضلاب توسط ميكروارگانيزم ها و تجزيه ي آن ها طي فرآيندهاي بيولوژيكي مي شود. راكتور UASB مشابه ديگر راكتورهاي بي هوازي، نسبت به تغييرات دما و PH حساس است. بهترين دماي كاركرد راكتور UASB محدوده ي دمايي 30-40 درجه ي سانتيگراد و PH بهينه ي آن حدود 7 خواهد بود.
اما كليدي ترين پارامتر كنترل اين راكتور سرعت جريان رو به بالاي فاضلاب است. انجام واكنش هاي بيولوژيكي در محيط بي هوازي راكتور باعث توليد گازهايي مي شود كه به آن ها بيوگاز مي گويند كه بيشترين بخش آن را گاز متان تشكيل مي دهد. براي جمع آوري اين گازها يك سيستم جمع آوري گاز در راكتور تعبيه مي شود.
ويژگي اصلي سيستم UASB كه به آن، اين امكان را مي دهد تا در مقايسه با ساير فرآيندهاي بي هوازي از فاضلاب با بار COD بسيار بالاتري استفاده كند، توليد لجن به صورت گرانوله است. توليد لجن به صورت دانه دانه در سيستم هاي UASB به چند ماه زمان احتياج دارد كه اين زمان را با برخي افزودني ها به آن، مي توان كاهش داد.
مزاياي راكتورهاي UASB

1.  عدم نياز به هوادهي : هوادهي يكي از پرهزينه ترين و دشوارترين عمليات تصفيه ي فاضلاب به روش هوازي است.
2. توليد بسيار كم لجن: از آن جايي كه دفع لجن اساسا عملياتي پرهزينه و دشوار است، توليد بسيار اندك لجن يعني حدود يك دهم مقدار لجن مازاد توليد شده در فرآيند لجن فعال متعارف، از مزاياي راكتور UASB به شمار مي آيد.
3.  توليد لجن غليظ و تثبيت شده : به علت آن كه زمان ماند لجن در راكتور UASB بسيار طولاني است، لجن مازاد خروجي از سيستم غليظ و تثبيت شده است و در صورت ضدعفوني كردن آن، مي توان لجن مازاد را مستقيما در كشاورزي استفاده كرد.
4.  مصرف بسيار كم انرژي و توليد بيوگاز: به دليل نياز نداشتن به هوادهي، مصرف انرژي در راكتور UASB بسيار كم است.
5.  مقاومت نسبي به بي غذايي : چنانچه ورود مواد غذايي به راكتور UASB قطع شود، ميكروارگانيسم هاي بي هوازي تا مدت بسيار طولاني زنده مي ماندد و بلافاصله پس از ورود مواد غذايي، فعاليت خود را شروع مي كنند.
   بنابراين استفاده از فرآيندهاي بي هوازي براي فاضلاب هايي كه جريان دائم دارند ( مثل فاضلاب كارخانه هاي چغندر قند، كنسرو و كمپوت سازي ) بسيار مناسب است.

معايب راكتورهاي UASB

1. بازده نسبتا كم : زدايش BOD به ندرت از 80 درصد تجاوز مي كند.
2.  توليد بو: در راكتور UASB مانند ساير فرآيندهاي بي هوازي احتمال توليد بو وجود دارد. اما چون اين سيستم سرپوشيده است و گازها به طور كنترل شده تخليه مي شود، مسئله ي كنترل بو به راحتي قابل حل خواهد بود.
3. راه اندازي نسبتا طولاني: اين زمان حداقل 3 تا 4 ماه است كه مي توان اين زمان رو كاهش داد.

هر يك از روش هاي تصفيه فاضلاب هوازي، معايب و مزايايي دارند كه با توجه به شرايط اقليمي، آب و هوايي و محدوديت هاي عمراني بايد روش نهايي و بهينه از بين آن ها انتخاب شود.

 باكتري رشته اي فاضلاب

با وجود آنكه بعضي از جلبك هاي رشته اي و قارچ هاي رشته اي در فرآيندهاي لجن فعال وجود دارند، اغلب ميكروارگانيسم هاي رشته اي باكتري ها هستند. اين باكتري ها از سه راه وارد فرآيند لجن فعال مي شوند:

1. ورود همانند ميكروارگانيسم هاي آب و خاك
2. رشد آنها در بيوفيلم در سامانه هاي جمع آوري فاضلاب
3. پساب ها

اين باكتري ها كارهاي مثبت و منفي در فرآيند لجن فعال انجام مي دهند، كارهاي مثبت شامل:

• تجزيه BOD محلول
• تشكيل فلات
• تجزيه بعضي از اشكال پيچيده BOD

كارهاي منفي شامل:

• مشكلات ته نشيني
• فقدان مواد جامد
• توليد كف

ميكروارگانيسم هاي رشته اي توليدكننده كف شامل ميكروتريكس پارويسلا، نوكارديوفرم ها است. اينكه آيا اين باكتري ها كارهاي مثبت يا منفي را در لجن فعال انجام مي دهند به وسيله فراواني نسبي شان تعيين مي شود. كارهاي مثبت وقتي رخ مي دهد كه يك تا پنج باكتري رشته اي در اغلب ذرات فلاك وجود داشته باشد. از مشخصات باكتري هاي رشته اي و شرايط عملكردي آنها مي توان به رشد نامطلوب و كند آنها و شرايط بهره برداري خاصي كه براي كنترل رشد مطلوب اين نوع باكتري ها لازم است، اشاره كرد.

با تشخيص و شناسايي ميكروارگانيسم هاي رشته اي كه مسئول ايجاد مشكلات بهره برداري هستند، شرايط بهره برداري كه اجازه رشد نامطلوب و سريع ارگانيسم هاي رشته اي را مي دهند، قابل شناسايي هستند. زمانيكه شرايط بهره برداري تشخيص داده شد، مي توان آنها را براي كنترل رشد نامطلوب ميكروارگانيسم هاي رشته اي تنظيم كرد.

كنترل رشد باكتري رشته اي

معيارهاي فعاليت براي كنترل باكتري هاي رشته اي و يا مشكلات فعاليت آنها به شرح ذيل است:

• مهيارهاي كنترل عادي و سريع
• افزايش حالت برگشت لجن فعال RAS
• تغييرات در مقدار سوبستره در تانك هوادهي
• افزايش منعقدكننده به جريان حوض ته نشيني ثانويه
• افزايش پليمر به جريان حوض ته نشيني ثانويه
• اضافه كردن يك سم
• معيارهاي كنترل ويژه و كند
• تشخيص مسائل ارگانيسم هاي رشته اي
• شناخت عوامل شرايط فعاليت براي رشد رشته اي نامنظم
• تنظيم شرايط فعاليت براي پيشگيري رشد رشته اي نامنظم
• استفاده از سلكتور
• آنوكسيك
• بي هوازي
• F/M

اصول كلي تصفيه فاضلاب بهداشتي

تفاوت اصلي فاضلاب با آب تميز همانا فراواني مواد خارجي و به ويژه مواد آلي در آن است. از اين رو هدف از تصفيه فاضلاب عبارتست از :

1.  گرفتن مواد معلق و شناور از فاضلاب
2.  اكسيداسيون مواد ناپايدار آلي موجود در فاضلاب و تبديل آن ها به موادي پايدار مانند نيترات، سولفات ها و فسفات ها و سپس ته نشين ساختن و جداسازي آن مواد
3.  جداسازي مواد سمي محلول و نامحلول از فاضلاب نظير تركيبات فلزهاي سنگين
4.  گندزدايي و كشتن ميكروب ها در فاضلاب
   تمام كارهاي نامبرده در طبيعت و در مدت نسبتا طولاني و نزديك به چندين روز خود بخود انجام مي گيرد. هدف از ساختن تاسيسات تصفيه خانه فاضلاب و تكامل دادن آن از يك سو سرعت بخشيدن به كارهاي نامبرده و كوتاه كردن مدت زمان تصفيه تا نزديك به چند ساعت است و از سوي ديگر جلوگيري از آلوده شدن منبع هاي طبيعي آب و محيط زيست است.
   تصفيه فاضلاب چه وقتي كه به صورت مصنوعي و در تصفيه خانه انجام گيرد و چه وقتي كه به صورت طبيعي و خودبخودي رخ مي دهد به سه گونه ممكن است انجام شود:
   • تصفيه مكانيكي يا تصفيه فيزيكي
   • تصفيه زيستي يا تصفيه بيولوژيكي
   • تصفيه شيميايي

ويژگي فاضلاب بهداشتي

فاضلاب هاي بهداشتي خالص تشكيل شده اند از فاضلاب دستگاه هاي بهداشتي خانه ها مانند: توالت ها، دستشويي ها، حمام ها، ماشين لباس شويي و ظرف شويي، پس آب آشپزخانه ها و يا فاضلاب بدست آمده از شستشوي قسمت هاي گوناگون خانه
آنچه در شبكه هاي گردآوري فاضلاب شهري، به نام فاضلاب خانگي جريان دارد بجز فاضلاب خانگي خالص داراي مقداري فاضلاب بدست آمده از مغازه ها، فروشگاه ها، تعميرگاه ها، كارگاه ها، رستوران ها و موسسه هايي مانند آن ها نيز است كه اجبارا در سطح شهر و به طور پراكنده وارد كانال هاي گردآوري فاضلاب مي شوند.

• رنگ فاضلاب: رنگ فاضلاب خانگي نشان دهنده ي عمر آن است. فاضلاب تازه داراي رنگ خاكستري است. پس از مدتي كه فاضلاب گنديد و كهنه شد رنگ آن تيره و سياه مي شود.
•  بوي فاضلاب: بوي فاضلاب ناشي از گازهايي است كه بر اثر متلاشي شدن مواد آلي بوجود مي آيد. بوي فاضلاب تازه قابل تحمل تر از فاضلاب كهنه است. بوي فاضلاب كهنه بيشتر ناشياز گاز هيدروژن سولفوره است كه بر اثر فعاليت باكتري هاي بي هوازي و در نتيجه احياي سولفات ها به سولفيت ها توليد مي شود.در صورتي كه به فاضلاب هوا و اكسيژن كافي برسد باكتري هاي بي هوازي از فعاليت بازايستاده و بجاي آن ها باكتري هاي هوازي مواد آلي فاضلاب را تجزيه مي كنند و گاز كربنيك مهمترين گازي است كه از كار اين باكتري ها توليد مي شود.
•  درجه اسيدي:فاضلاب هاي خانگي خالص و تازه معمولا حالتي خنثي و يا متمايل به قليايي دارند. تنها بر اثر ماندن و شروع عمل گنديدگي گازهاي اسيدي توليد شده و درجه ي اسيدي فاضلاب كاهش يافته، خاصيت اسيدي پيدا مي كند. هر چه درجه ي گرماي محيط بيشتر باشد عمل گنديدن و تعفن زودتر رخ مي دهد.
•  دماي فاضلاب: به علت اعمال زيستي باكتري هاي موجود در فاضلاب، درجه ي گرماي فاضلاب معمولا بيشتر از درجه ي گرماي آب در همان محيط است.
•  مواد خارجي در فاضلاب: در فاضلاب هميشه مقداري مواد خارجي به صورت محلول و يا نامحلول و معلق وجود دارد. مقدار مواد خارجي فاضلاب در حدود 0/1 درصد و بقيه ي آنرا آب تشكيل مي دهد.
•  وزن مخصوص فاضلاب: با توجه به سبك بودن مواد خارجي موجود در فاضلاب و نيز وجود برخي گازهاي محلول در آن، وزن مخصوص فاضلاب كمي كمتر از وزن مخصوص آب است.
•  موجودات زنده در فاضلاب: بجز مواد خارجي، هميشه فاضلاب مقدار زيادي موجودات زنده ي ذره بيني مانند ويروس ها و ميكروب ها را به همراه دارد. تنها بخش كمي از اين موجودات زنده ممكن است بيماري زا باشند. از اين گروه مي توان باسيل ، حصبه، اسهال و وبا كه جز باكتري هاي انگلي هستند را نام برد.

به طور خلاصه يك تصفيه خانه فاضلاب شهري در مرحله مقدماتي شامل فرآيندهاي آشغالگيري به منظور حذف ذرات درشت، دانه گيري جهت حذف دانه و در برخي موارد، چربي گير براي حذف روغن و چربي مي باشد. پس از تصفيه مقدماتي، تصفيه اوليه قرار دارد كه شامل زلال سازهاي اوليه يا آشغالگيرهاي دهانه متوسط تا ريز جهت حذف ذرات كوچك تر مي باشد. تصفيه ثانويه نيز معمولا شامل يك فرآيند بيولوژيكي هوازي نظير فرآيند لجن فعال است. سيستم هاي بيولوژيكي اغلب شامل تانك يا تانك هايي جهت انجام واكنش هاي بيولوژيكي و پس از آن، زلال سازي ثانويه جهت حذف لجن فعال از پساب تصفيه شده، مي باشند.

هدف اصلي از به كارگيري فرآيند بيولوژيكي

حذف مواد محلول و كلوييدي از فاضلاب مي باشد. با توجه به محدوديت هاي تخليه فاضلاب در خصوص ميزان آمونياك پساب خروجي، فرآيند بيولوژيكي مي تواند به منظور تبديل آمونياك به نيترات ( نيتريفيكاسيون يا نيترات سازي ) به كار گرفته شود. در نهايت پساب تصفيه شده قبل از تخليه گندزدايي مي شود و لجن مازاد به صورت بي هوازي در تصفيه خانه هاي بزرگ و يا به صورت هوازي در تصفيه خانه هاي كوچك، تحت عمل هضم قرار گرفته و سپس آبگيري و دفع مي گردد.

ماهيت اين لجن عمدتا آلي است. در برخي موارد لازم است مواد مغذي ( نيتروژن و فسفر ) نيز حذف شوند. براي حذف نيتروژن، فرآيند بيولوژيكي را مي توان به گونه اي طراحي كرد نت در طي آن، فرآيند دنيتريفيكاسيون يا نيترات زدايي انجام پذيرفته و نيترات در طي اكسيداسيون بيولوژيكي فاضلاب به گاز نيتروژن تبديل شود. حذف فسفر نيز به روش تجمع زيستي در توده سلولي و سپس حذف آن از طريق دفع لجن اضافي، امكان پذير مي باشد. حذف بيولوژيكي فسفر به همراه فرآيند ترسيب شيميايي با استفاده از آهك يا آلوم، افزايش مي يابد. به كارگيري فرآيند ترسيب شيميايي، كميت و ماهيت لجن توليد شده دفعي را تغيير مي دهد. در اين صورت، مقدار لجن تا حد زيادي افزايش يافته و اين لجن، با توجه به ماده منعقد كننده اي كه به كار گرفته شده، حاوي مقادير زيادي از آهك يا آلومينيوم مي باشد.

تصفيه اوليه فاضلاب بهداشتي

معمولا ايستگاه پمپاژ ورودي، اولين واحد يك تصفيه خانه فاضلاب بهداشتي است. مجراي ورودي، فاضلاب جمع آوري شده از منابع مشخص واقع در محدوده ي تحت پوشش را از طريق شبكه ي فاضلابرو طراحي شده به تصفيه خانه انتقال و به درون يك چاهك تخليه مي كند. پمپ هاي مستقر در اين چاهك، فاضلاب را تا ارتفاع مورد نياز براي شروع عمليات تصفيه پمپاژ خواهند كرد.

تصفيه ي مقدماتي در تاسيسات بالادستي صورت مي گيرد. در اين مرحله كيفيت فاضلاب به خصوص در مورد پارامترهاي كيفيت جريان خروجي فاضلاب مانند BOD تغيير نمي كند. اين امر عملكرد فرآيندهاي پايين دستي را براي جداسازي و حذف موادي كه ممكن است در فرآيندهاي مكانيكي، شيميايي يا بيولوژيكي دخيل باشند افزايش مي دهد. براي مثال آشغالگيرهاي درشت و چنگك دار براي جداسازي مواد معلق نسبتا بزرگ به كار مي روند.

اين وسايل را مي توان به طور دستي يا به طور مكانيكي و خودكار در آشغالگيرهاي ميله اي خميده تميز كرد. مواد جمع شده روي اين سرندها مي تواند شامل تكه هاي كهنه و كيسه هاي پلاستيكي باشد. اين مواد مي تواند به تجهيزات مكانيكي جريان در پايين دست مانند پمپ ها از طريق محصور كردن پروانه ها آسيب برساند. مواد جمع شده در اين چنگك ها و سرنده ها مرتبا پاك مي شوند تا از ايجاد بو جلوگيري كرده و از مسدود كردن سرنده ها جلوگيري به عمل آيد.

تجهيزات مكانيكي در تماس با فاضلاب ممكن است از پوشش اضافي ايجاد شده توسط دانه هاي ماسه موجود در دانه گير آسيب ببينند. دانه در واقع مواد غير آلي بي اثر از قبيل ذرات ماسه، پوسته هاي تخم مرغ و قطعات فلز مي باشد. دانه گيرها، مواد جامد آلي را از بين نمي برند و اين امكان را فراهم مي سازند كه اين مواد همراه با جريان فاضلاب به واحد پردازش بعدي انتقال يابند.

ادامه مطلب ...

 تفاوت فاضلاب صنعتي و بهداشتي

مهمترين تفاوتي كه مي تواند فاضلاب صنعتي با فاضلاب بهداشتي داشته باشند عبارتند از:

•  امكان وجود مواد و تركيب هاي شيميايي سمي در فاضلاب كارخانه ها بيشتر است.
•  غالبا خاصيت خورندگي بيشتري دارد.
• خاصيت قليايي و يا اسيدي زياد دارد.
• امكان وجود موجودات زنده در آن ها كمتر است.

تنها بخشي از فاضلاب كارخانه ها كه تقريبا در تمام كارخانه ها خاصيت يكسان دارند، فاضلاب بدست آمده از تشكيلات خنك كننده ي آن ها است.
در فاضلاب برخي از كارخانه ها مانند كارخانه هاي بهره برداري از معادن، كارخانه هاي فولادسازي و كارخانه هاي شيميايي بيشتر مواد خارجي را مواد معدني تشكيل مي دهند، در صورتي كه در برخي ديگر از كارخانه ها مانند كارخانه هاي تهيه ي مواد غذايي و كارخانه ي نشاسته سازي بيشتر مواد خارجي در فاضلاب، مواد آلي هستند.
درجه ي آلودگي اين فاضلاب ها مي تواند گاهي چندين برابر و حتي ده ها برابر آلودگي فاضلاب هاي خانگي باشد.

ادامه مطلب ...

سرانه فاضلاب بهداشتي

سرانه توليد فاضلاب بستگي به ميزان آب مصرفي، عادات مردم، شرايط اجتماعي و مذهبي و بسياري عوامل ديگر دارد. معمولا برحسب شرايط اقليمي 65-80% آب مصرفي شهري به فاضلاب تبديل مي شود. در بيشتر نقاط دنيا براي يك خانوار 5 نفري آب مصرفي در يك هفته را در مصارف گوناگون به شرح زير تعيين نموده اند.

• 3 نفر در روز دوش بگيرند و هر دوش 20 ليتر آب مصرف شود
• 4 بار فلاش توالت و هر بار مصرف 20 ليتر آب2
• شستشوي دست ها دوبار هر نفر و هر بار مصرف 2 ليتر آب
• تهيه 3 بار غذا براي هر نفر در روز با مصرف 10 ليتر آب براي هر غذا
• لباسشويي دو بار در هفته و هر بار مصرف 150 ليتر آب
• يك بار آبياري فضاي سبز در هفته با مصرف 100 ليتر آب
• شستشوي يك بار در هفته ماشين با مصرف 100 ليتر آب
• شستشوي زمين يك بار در هفته با 2 ليتر آب مصرفي
• جمع كل مصرف5764 ليتر در هفته

با توجه به ارقام سرانه توليد فاضلاب به نظر مي رسد سرانه 150 ليتر براي تهران و اغلب شهرهاي بزرگ كشورمان مناسب باشد.

ادامه مطلب ...

تفاوت فاضلاب صنعتي و فاضلاب بهداشتي

تفاوت هاي عمده فاضلاب هاي شهري و فاضلاب صنعتي را مي توان به شرح ذيل بيان كرد:

1. امكان وجود مواد شيميايي و سمي در فاضلاب هاي صنعتي بيشتر است.
2. دامنه نوسانات pH در فاضلاب صنعتي بيشتر است.
3. دامنه نوسات كمي در فاضلاب هاي صنعتي بزرگتر است.
4. امكان وجود عوامل بيولوژيكي در فاضلاب هاي صنعتي كمتر است.

الگوي جريان هاي فاضلاب صنعتي بسيار متفاوت تر از فاضلاب خانگي است، زيرا فاضلاب صنعتي تحت تاثير ماهيت عملكردهاي موجود در يك كارخانه نسبت به فعاليت هاي معمول در محيط خانگي مي باشد.
گاهي مواقع، فاضلاب هاي صنعتي به يك شبكه ي جمع آوري فاضلاب كه فاضلاب ساختمان هاي مسكوني و تجاري را تحت پوشش دارند، تخليه مي شوند. در اين صورت غالبا چند درجه تصفيه ي مقدماتي لازم است روي فاضلاب صنعتي موجود در كارخانه قبل از تخليه به شبكه ي جمع آوري فاضلاب، انجام شود. تصفيه هاي مقدماتي ممكن است شامل تنظيم PH در محدوده ي 6 الي 9 و كاهش BOD به 400 ميلي گرم در ليتر باشد. اين امر به منظور محافظت فاضلابروها در مقابل زنگ زدگي و نيز حفظ عملكرد تصفيه خانه ي گيرنده در مقابل يك ماده عغذاي آلي مي باشد.

الگوي جريان هاي فاضلاب صنعتي بسيار متفاوت تر از فاضلاب خانگي است، زيرا فاضلاب صنعتي تحت تاثير ماهيت عملكردهاي موجود در يك كارخانه نسبت به فعاليت هاي معمول در محيط خانگي مي باشد.
گاهي مواقع، فاضلاب هاي صنعتي به يك شبكه ي جمع آوري فاضلاب كه فاضلاب ساختمان هاي مسكوني و تجاري را تحت پوشش دارند، تخليه مي شوند. در اين صورت غالبا چند درجه تصفيه ي مقدماتي لازم است روي فاضلاب صنعتي موجود در كارخانه قبل از تخليه به شبكه ي جمع آوري فاضلاب، انجام شود. تصفيه هاي مقدماتي ممكن است شامل تنظيم PH در محدوده ي 6 الي 9 و كاهش BOD به 400 ميلي گرم در ليتر باشد. اين امر به منظور محافظت فاضلابروها در مقابل زنگ زدگي و نيز حفظ عملكرد تصفيه خانه ي گيرنده در مقابل يك ماده عغذاي آلي مي باشد.

ادامه مطلب ...